როგორ გააკეთო ის, რის გაკეთებასაც ერიდებოდი

არის რაღაც, რასაც ახლა არ აკეთებ. 

თქვენ არაფერს არ იკვლევთ, არ კითხულობთ და არ მოქმედებთ. რატომ? იმიტომ, რომ გგონიათ, ეს ცუდი იდეაა. 

მაგრამ ერთი წუთით დავფიქრდეთ. დარწმუნებული ხარ, რომ ეს ცუდი იდეაა? დატესტე? გამოსცადე და საშინელი შედეგები მიიღე?

ჩემი ვარაუდი: თქვენ უბრალოდ ფიქრობთ, ეს ცუდი იდეაა, ამიტომ ეს ფიქრი თავიდან ამოიგდეთ.

დღეს ვაპირებ გაჩვენოთ, თუ რატომ არის ის, რასაც ვალდებულებას ვეძახით, ზოგჯერ ჩვენი უდიდესი აქტივი. დავიწყებ იმით, თუ როგორ ვისწავლე ეს ჩემთვის — ამერიკელების ერთ-ერთ საყვარელ კომიკოსთან ერთად.

ყველაფერი 30 Rock-ზე დაიწყო…

ჩემი LinkedIn-ის მიმდევრებმა შეიძლება ეს ნაწილი ამოიცნონ, რადგან მათ ახლახან გავუზიარე, მაგრამ დღეს ბევრად უფრო ღრმად ჩასვლას ვაპირებ…

დაახლოებით ერთი წლის წინ მე ჯიმი ფელონს ვესაუბრე. ჩვენ მის ოფისში, როკფელერის პლაზას 30-ში შევხვდით. ის ზუსტად ისეთია, როგორიც წარმოგიდგენიათ — თბილი, ნამდვილი, მოაზროვნე. ჩვენ შესანიშნავი საუბარი გვქონდა, რომელიც ჩვენს დაგეგმილ დროს საგრძნობლად გადასცდა.

როგორც კი დავასრულეთ, ჯიმიმ მკითხა, მქონდა თუ არა დამატებითი კითხვები. მხოლოდ მადლობა გადავუხადე, რადგან მისი დროის დიდი ნაწილი დავიკავე და ამის პატივისცემა მინდოდა. 

თუმცა ისტორიის წერისას მივხვდი, რომ ერთი დიდი კითხვა გამომრჩა. დამატებითი კითხვების დასმა მჭირდებოდა. ვიმსჯელე, ნუთუ მართლა სურდა კიდევ საუბარი? ისტორიის თავად დასრულება მოვინდომე, თუმცა უშედეგოდ — მისგან მეტი მჭირდებოდა. ასე რომ, ყოყმანის შემდეგ, ჯიმისთან კიდევ ერთხელ დაკავშირება მოვითხოვე. 

დაკავშირებას 1 კვირა დასჭირდა. ჯიმი დაკავებული იყო. 

«ვაფასებ, რომ ამას აკეთებ». — ვუთხარი ჯიმის, როდესაც ტელეფონით დავუკავშირდი. 

«მე მსურდა ამის გაკეთება. ვიფიქრე, ის ჭკვიანია. მოდი დავიწყოთ — ვერ ვითმენ». — მიპასუხა მან.

«ეს ძალიან სასაცილოა» — ვუპასუხე მე. «რადგან ვფიქრობ, რომ დამატებითი კითხვები რესპოდენტისთვის ზედმეტი ტვირთია».

«არასდროს» — თქვა ჯიმიმ.

შეგახსენებთ: ჯიმის მსგავსი საუბარი ძალიან ხშირად აქვს და უმეტეს შემთხვევაში ჟურნალისტებს პასუხის გაცემას დამატებით კითხვებზეც სთავაზობს. ამას არავინ აკეთებს, მაგრამ მე გავაკეთე. და ჯიმისთვის ეს ტვირთი არ იყო — ეს იყო სიზუსტის ნიშანი.

ის საფუძვლიანობას აფასებს.

ამ მომენტმა ჩემი აზროვნება შეცვალა. დაკვირვება დავიწყე:

კიდევ რა მგონია ცუდი, რაც სხვებს კარგი ჰგონიათ?

შენც იგივე უნდა გაინტერესებდეს.

აი, როგორ უნდა გაარკვიოთ.

«ცრუ კონსენსუსის ეფექტს» უფრთხილდით

მე მიყვარს ეს ტერმინი ფსიქოლოგიიდან. ეს არის საერთო რწმენა, რომ სხვა ადამიანები ფიქრობენ ზუსტად ისე, როგორც თქვენ.

შედეგად, ჩვენ შეიძლება გავაკეთოთ ან თავიდან ავიცილოთ რაღაცები, რადგან ვვარაუდობთ, რომ სხვა ადამიანებიც ასე ფიქრობენ.

მაგრამ არ ვიცით, რომ ზუსტად ასე ფიქრობენ.

როგორც ბლოგის დასაწყისში ვთქვი: არის რაღაცას, რასაც ახლა არ აკეთებთ, რადგან ფიქრობთ, რომ ეს ცუდი იდეაა. შესაძლოა, ეს ვინმესთან ურთერთობა იყოს — თამამად კითხეთ ის, რისი კითხვაც გსურთ. ან იქნებ მიზანი ამაზე დიდია —  შესაძლოა ეს არის პროექტი, ცვლილება, ახალი მიმართულება.

დროა დავინახოთ, არის თუ არა ეს ნამდვილად ცუდი იდეა. დაიწყეთ მარტივი კითხვებით, როგორიცაა:

1. რატომ ვფიქრობ, რომ ეს ცუდი იდეაა?

მაგალითად, ვფიქრობდი, რომ ჯიმისთან დაკავშირება ცუდი იდეა იყო. რატომ? იმიტომ, რომ მე და ის გასაუბრების გარკვეულ დროზე შევთანხმდით და მან გაცილებით მეტი მომცა.

რეალურად, წარმოდგენა არ მქონდა სხვა რას ფიქრობდა, ჯიმის ჩათვლით.

ასე რომ, შემდეგი კითხვა…

2. როგორ გავიგო, რომ ეს ცუდი იდეაა?

ამაზე კარგი პასუხი შეიძლება მოიძებნოს. შესაძლოა ის, რასაც თქვენ განიხილავთ, ბოროტული, მზაკვრული, უგუნური ან კანონის საწინააღმდეგოა. ესენი ცუდი იდეებია!

მაგრამ, იქნებ უბრალოდ განიხილავთ რაიმეს… ახალს? გაბედულს? არასასიამოვნოს? არაორდინალურს?

იცით, რომ ეს ცუდი იდეაა? თუ ეს მხოლოდ ცრუ კონსენსუსის ეფექტია? იქნებ უბრალოდ ფიქრობთ, რომ სხვა ადამიანები ფიქრობენ ისე, როგორც თქვენ ფიქრობთ?

ამის გასარკვევად მხოლოდ ერთი გზა არსებობს. შემდეგი კითხვის დროა:

3. მარტო მე ვფიქრობ ასე?

იკითხეთ —  ჰკითხეთ ბევრ ადამიანს. თქვენი სანდო მეგობრები და კოლეგები გამოკითხეთ.

პირველად ცრუ კონსენსუსის ეფექტის შესახებ უორტონის პროფესორისგან, კეტი მილკმენისგან შევიტყვე, რომელიც სწავლობს, თუ როგორ იღებენ ადამიანები გადაწყვეტილებებს. მას ჩემი წიგნისთვის ვესაუბრა და მან ეს მითხრა:

«თუ ფიქრობთ იმაზე, როგორ გავაკეთო ცვლილება, ან რა არის სწორი ცვლილება, შეეცადეთ იფიქროთ: «არის თუ არა სოციალური ინფორმაცია, რომელიც შემიძლია იმ ადამიანებისგან შევაგროვო, რომლებიც მსგავს გზას გაჰყვნენ ან მსგავსი დილემის წინაშე აღმოჩნდნენ».

სხვა ადამიანების გამოცდილება! ეს არის რესურსი, რომლითაც საკმარისად არ ვსარგებლობთ.

და თუ ამის შემდეგ ჯერ კიდევ არ ხართ დარწმუნებული?

მხოლოდ ერთი კითხვა რჩება:

4. რა არის ყველაზე უარესი, რაც შეიძლება მოხდეს, თუ ვცდები?

სცენარი გონებაში გაათამაშეთ. რა შეიძლება იყოს ყველაზე უარესი სცენარი — ვიღაც არას გეუბნებათ? პროექტი მარცხდება? სხვა რამე უნდა სცადო?

მაგალითად, ჩემი ყველაზე ცუდი სცენა იქნებოდა: ჯიმიმ ტელეფონზე დამირეკა, თუმცა ცოტა გაღიზიანებული იყო. 

კარგი… კარგია ჩვენი ქმედებების პოტენციური შედეგები ვიცოდეთ. ახლა თქვენ შეგიძლიათ ყველაზე უარესი სცენარი სხვა წარმოსახვით მომავალს შეადაროთ, რომელიც ასე გამოიყურება:

რა მოხდება, თუ არასდროს ვცდები?

უცნაურია. დაუკმაყოფილებელი ხარ იმ პროექტით, რომლის ბოლომდე მიყვანაც არასდროს გიცდია? დამწუხრებული ხარ, რომ კონკრეტული ადამიანისთვის გული არასდროს გადაგიშლია? კარგავთ სამსახურს, რომელიც არასოდეს დაგიტოვებიათ?

ახლა შეგიძლიათ შეადაროთ, რომელია უარესი.

ზოგჯერ, ცოდნის ერთადერთი გზა გამოცდილების მიღებაა…

და გამოცდილებამ შეიძლება გაგაკვირვოთ.

აი მე მსგავსი გაკვეთილი ვისწავლე.

მიყვარს ადამიანებისთვის სიკეთის კეთება. და მაინც, მეზიზღება მოწყალების თხოვნა. დისკომფორტს მიქმნის. 

მაგრამ როცა ჩემი წიგნი გამოვიდა, მე დახმარება ყველასგან დამჭირდა, ვისაც ვიცნობ. ეს იმას ნიშნავდა, რომ უნდა დამერეკა — მეგობრებთან, ნაცნობებთან, ცნობილ ადამიანებთან და თუნდაც უცნობებთან. ამიტომ დიდი ყოყმანის შემდეგ ამის კეთება დავიწყე.

იცით რა მოხდა?

უპირველეს ყოვლისა, ხალხმა დიდი ენთუზიაზმითმიპასუხა. მსგავსი მხარდაჭერა არასდროს მიგრძვნია.

ამის შემდეგ ნამდვილი შოკი მოვიდა. ბევრმა ჩემმა კარგმა მეგობარმა, რომელთათვისაც უკვე ბევრი სიკეთე გამიკეთებია, ასეთი რამ მითხრა

«საბოლოოდ, შენ ძალიან ბევრი გააკეთე ჩემთვის და ყოველთვის ვდარდობდი, რომ ვერ გადაგიხდიდი. ახლა ისეთ ბედნიერი ვარ, რომ ამას შევძლებ».

ჩემს შეცდომას სწორედ მაშინ მივხვდი. ყოველთვის მეგონა, რომ მოწყალების თხოვნა სხვებისთვის ტვირთი იყო. მაგრამ სინამდვილეში, ტვირთი არ ითხოვდა კეთილგანწყობას! ამის გამო ურთიერთობებს ვახშობდი!

ის, რაც მე ვალდებულება მეგონა, სინამდვილეში აქტივი იყო.

ახლა სხვანაირად ვიქცევი. სიკეთეს ვითხოვ. ამის გაკეთებისას მაინც არ ვარ კომფორტულად. იმას ადვილად ვერ შეცვლი, ვინც რეალურად ხარ. მაგრამ მაინც ვიცი, როგორ ფიქრობენ სხვები. მე ახლა ვცხოვრობ შესაძლებლობების სამყაროში, სადაც შემიძლია საუკეთესო გზით ვცდებოდე.

ხანდახან ქვას ვაბრუნებთ და ქვეშ ბრილიანტს ვპოულობთ.

მაგრამ ვერასდროს ვიპოვიდით, რომ არ გადაგვებრუნებინა.

ასე რომ, დავუბრუნდეთ იმას, რაზეც ფიქრობთ, რომ ცუდი იდეაა.

რატომ ფიქრობთ, რომ ეს ცუდია? მართლა საიდან იცი? სხვებიც ასე ფიქრობენ? და გულწრფელად რომ ვთქვათ, რა არის ყველაზე უარესი, რაც შეიძლება მოხდეს? შესაძლოა ღირდეს რისკი, ეს თქვენი გადასაწყვეტია. გარანტიები არ არსებობს. იქნებ უბრალოდ უნდა გააკეთოთ ეს, რათა იცოდეთ, რა არის ამ გადაწყვეტილების მეორე მხარეს. 

ეს არც ისე ცუდი იდეაა, არა?

მუშაობა = ცხოვრებას: როგორ ეხმარება «ჩუმი გათავისუფლება» პროდუქტიულობის გაზრდას

თემის მიხედვით

მუშაობა = ცხოვრებას: როგორ ეხმარება «ჩუმი გათავისუფლება» პროდუქტიულობის გაზრდას