ბლოგი — ქალები უკრაინულ ІТ-ში: თანამედროვე გამოწვევები და შესაძლებლობები

ქალთა განვითარების დინამიკა ქვეყნის შიგნით ІТ-ში: როგორ იყო და როგორია ახლა?

დღეს ტექნოლოგიურ სამყაროში კაცებისა და ქალების წილი 72% და 28%-ია. ამის მიზეზებზე საუბარი დიდხანს შეიძლება, და ცოტაც არაა. შორს წასვლა საჭირო არა არის. უბრალოდ გაიხსენეთ, რამდენად ხშირად ეუბნებიან ბავშვებს სკოლაში, რომ გოგოებს უფრო უხდებათ ჰუმანიტარული დისციპლინები, ხოლო ბიჭებს — ტექნიკური?

გარდა ამისა, უნდა გვახსოვდეს, რომ უკრაინის ІТ-ში სამყაროში ქალების მცირე რაოდენობა ავტომატურად არ ნიშნავს დაბალ პოზიციებს. ქალები შესანიშნავად მართავენ ІТ-პროექტებს, წერენ კოდს, მათ აჰყავთ გუნდში თანამშრომლები და ისინი ეძებენ კლიენტებს — ანუ ჩართულნი არიან ტექნოლოგიური პროდუქტების შემუშავების, პოპულარიზაციისა და გაყიდვის მთელ ციკლში.

ობიექტური მონაცემები ამბობს, რომ სიტუაციის დაბალანსებას ვახერხებთ და არის შანსი, რომ უახლოეს მომავალში «ქალი ІТ-ის» გაგება არქაული გახდება და განხილვის საგანიც აღარ იქნება.

თუმცა, ჯერ კიდევ 10 წლის წინ სიტუაცია, რბილად რომ ვთქვათ, სამწუხარო იყო. DOU-ს მონაცემების თანახმად, ტექნოლოგიებთან საქმე ქალების მხოლოდ 8%-ს ჰქონდა, ხოლო სტატისტიკა პოზიციებისა, რომლებიც ქალებს ეჭირათ, საერთოდ იშვიათად ხვდებოდა ანალიტიკურ ანგარიშებში. პროგრამირების დომენები და DevOps «ტრადიციულად მამაკაცური» იყო.

ვითარება ისეთი არაა, შუა საუკუნეების კათოლიკურ ეკლესიას რომ შეადარო, თუმცა, სფეროში ქალების როლი და ხელმძღვანელ პოზიციებზე მათი რაოდენობა უკიდურესად დაბალი იყო.

ტექნოლოგიების განვითარებამ და გენდერული თანასწორობის ზრდამ გენდერული განაწილების დინამიკა მკვეთრად შეცვალა.

საბედნიეროდ, არ შექმნილა სამინისტრო ან საინიციატივო ჯგუფი ІТ-სფეროში გენდერული თანასწორობის საკითხებზე, ამიტომაც ინდუსტრიამ ცვლილება პრაქტიკაში დაიწყო. ქალებმა ყველა თანამდებობაზე «შესვლა» დაიწყეს.

თუმცა, სიტუაცია ჯერ კიდევ არათანაბარია: დეველოპერი ცოტაა, ტესტერი და დიზაინერი — მეტი, ხოლო რეკრუტირება და კლიენტებთან მუშაობა მთლიანად ქალებს უწევთ. რაოდენობრივი ცვლილებები ნელ-ნელა ხარისხობრივშიც გადადის, და მივდივართ ყველასთვის თანაბარი შესაძლებლობების შექმნისკენ, განურჩევლად სქესისა.

უკრაინულ IT სფეროში ქალის პოზიციების შესახებ 

სანამ რიცხვებზე გადავალთ, ვთქვათ ერთად და ხმამაღლა: არავითარი სტატისტიკური მონაცემი არ შეიძლება იყოს და ვერ იქნება პროფესიონალების შესაძლებლობების შეფასების საფუძველი. მონაცემები უბრალოდ ასახავს მიმდინარე სიტუაციას და იძლევა დაფიქრების საშუალებას, რისი გაუმჯობესება შეიძლება.

ასე რომ, DOU-ს უახლესი მონაცემები შემდეგ სურათს გვიჩვენებს:

• ქალი დეველოპერები — 8%;
• ტესტერები — 36%;
• მენეჯმენტში — 39%;
• HR/Recruting — 92%;
• Customer Success — 73%;
• დიზაინერი ქალები — 48%;
• ანალიტიკაში — 43%.

თუ მხოლოდ ქალების შერჩევას შევხედავთ, მათგან 80% იკავებს ტექნიკურ თანამდებობებს; 29%-ს Senior-ის და უფრო მაღალი პოზიცია აქვს.

No Fluff Jobs-ის გამოკითხვის თანახმად, დღეს უკრაინის ІТ სფეროში ქალების 30% Junior პოზიციებზეა დასაქმებული, 27% — Middle-ზე, ხოლო 15% — Senior-ზე. უკრაინაში IT-სპეციალისტების მეოთხედი, DOU მონაცემების მიხედვით, 30 წლამდე ქალები არიან.

IT სფეროში ყველაზე ახალგაზრდა ქალები არიან არატექნიკურ პოზიციებსა და დეველოპერებს შორის. კანდიდატების გამოცდილების ყურებისას გარკვეული ტენდენცია შეიმჩნევა: რაც უფრო ღრმაა ნიშა და რაც უფრო მაღალია კვალიფიკაციის დონე, მით ნაკლები ქალია შესაბამის კატეგორიებში. გენდერული ანაზღაურების სხვაობა უკრაინაში 18,25%-ია, რაც აღემატება ისეთი ქვეყნების მაჩვენებლებს, როგორიცაა უნგრეთი და ნიდერლანდები. ამასთან, უკრაინელი ქალების 63,5% მათი ანაზღაურების დონით კმაყოფილია.

დასკვნები? ჯერ კიდევ ბევრი სამუშაოა წინ, რათა თანაბარი შესაძლებლობებითა და თანაბარი ანაზღაურებით დავიკვეხნოთ, ხოლო გენდერული საკითხი საერთოდ გაქრეს დღის წესრიგიდან.

ამბიციურად ჟღერს, მაგრამ უკრაინული IT-ის კვალიფიკაციისა და დონის გათვალისწინებით, საკმაოდ რეალისტურია.

რა ბარიერებია გადასალახავი 

პირველ რიგში, თქვენ უნდა გადალახოთ «სტერეოტიპები და არაცნობიერი ცრურწმენები». წარმოდგენა იმის შესახებ, რომ ინჟინერია — ეს ტექნოლოგიების «მამაკაცური» სფეროა, უბრალოდ არა მხოლოდ თავს გაბეზრებს, არამედ ადამიანური პოტენციალის დიდ ნაწილს გართმევს.

მეგაწარმატებული და შთამაგონებელი უკრაინელი პიროვნებების წყალობით, როგორიცაა ანასტასია ვოიტოვა, ვირა ტკაჩენკო, ინა უშაკოვა და ათობით სხვა, სიტუაცია იცვლება, მაგრამ დინამიკა შესაძლებელია, გაუმჯობესდეს.

ІТ-ში ქალი-დეველოპერების ბევრი საინტერესო ისტორიაა, უბრალოდ, საჯარო და მედია სივრცეში მათ უფრო მეტი «ხაზგასმა» სჭირდებათ. რაც შეეხება ისეთ კითხვებს კანდიდატის მიმართ, როგორიცაა «აპირებს თუ არა ბავშვის გაჩენას უახლოეს მომავალში?», დღეს საჯარო გაკიცხვას იმსახურებს.

ეს არის კიდევ ერთი დადებითი ფაქტორი იმისა, რომ ინდუსტრია მიიწევს კარგი ცვლილებებისკენ და მზად არის არა მარტო განიხილოს პრობლემები, არამედ გადაჭრას ისინი.

ახლა შრომის ანაზღაურების უთანასწორობაზე. საწყის საფეხურებზე, როგორებიცაა Junior, ხელფასის მოლოდინები იგივე დიაპაზონშია, მაგრამ როგორც კი Senior საფეხურს აღწევს, გარღვევა იზრდება და კაცები საშუალოდ $500–1000-ით მეტს იღებენ. ეს სხვაობა HR-ებს შორისაც კი არის, სადაც კაცები ტრადიციულად ცოტანი არიან, თუმცა კვლავ მაღალ ხელფასებს უმიზნებენ.

სინამდვილეში სახელფასო სხვაობა $200-და $500-მდე მერყეობს კაცების სასარგებლოდ, მაგრამ ეს სტატისტიკა შეიძლება იყოს შეცდომაში შემყვანი, რადგან ჯერ კიდევ არ არის საკმარისი მონაცემები მტკიცე დასკვნების გამოსატანად, განსაკუთრებით თუ გავითვალისწინებთ მაღალ თანამდებობებზე ქალების მცირე რაოდენობას.

როგორ იზიდავენ ქალებს ІТ-ში

IT-ში ქალების კიდევ უფრო ეფექტური ჩართვის კარგი დასაწყისი უკრაინაში ინკლუზიური სამუშაო გარემოს განვითარება იქნება. ეს არ არის მორიგი მოდური ტრენდი, არამედ სტრატეგიული აუცილებლობაა, რომელიც ყველა ასპექტს ეხება — ასაკიდან და სქესიდან დაწყებული, რასითა და რელიგიით დამთავრებული. და ვინ არიან ინკლუზიურობის საუკეთესო მეგობრები? რა თქმა უნდა, გენდერულად ნეიტრალური ენა მარკეტინგულ მასალებსა და ვაკანსიების სიებში, დასაქმების მიუკერძოებელი პრაქტიკა და წმინდა დამსახურებაზე დაფუძნებული შეფასების პროცესები.

კიდევ რა? მაგალითად, მენტორული პროგრამები, რომლებმაც შესაძლოა გადამწყვეტი როლი ითამაშონ ქალების ტექნოლოგიურ სამყაროში მიზიდვაში.

და, აი, რას გვეუბნება სტატისტიკა: 

91%, რომელსაც მენტორი ჰყავს, კმაყოფილნი არიან თავიანთი სამუშაოთი; 79% — თავისი ხელფასით, ხოლო 89% კი შეტანილი წვლილისთვის კოლეგების მადლიერებას გრძნობს. ეს როგორც სამსახურში ბედნიერების რეცეპტი ჟღერს, არა?

ქალების დაინტერესება, რომ სამომავლო კარიერად ІТ აირჩიონ, ასევე შეუძლიათ საზოგადოებებსა და არაკომერციულ საერთაშორისო ორგანიზაციებს, როგორებიცაა Girls Who Code, Women in STEM, Women Who Code (WWCode), რომელმაც 2017 წლიდან კიევში დაიწყო მუშაობა. ან Women’s in tech, სადაც მაღალკვალიფიციური და წარმატებული ქალი-ექსპერტები  ІТ-სამყაროდან ინდუსტრიაში ახალწვეულებს თავიანთ გამოცდილებასა და ცოდნას უზიარებენ.

ასეთი ორგანიზაციები წარმოადგენს რუპორს, რომელიც საშუალებას იძლევა მხარი დაუჭირო ქალების პროფესიულ ზრდას ტექნოლოგიების ინდუსტრიაში და გადალახო სოციალური დაბრკოლებები. შედეგი? რა თქმა უნდა, IT სამყაროში ქალების წარმომადგენლობის ზრდა.

ქალების აქტიური ჩართვა IT-ში და მათი შენარჩუნება მოითხოვს არა მხოლოდ დიდ ცვლილებებს კორპორატიულ კულტურაში, არამედ სპეციალურ გუნდებს, რომლებიც ხელს შეუწყობენ ამ პროცესს. მნიშვნელოვანია, რომ თანამედროვე მსოფლიოში არც ერთმა ქალმა სოციალური სტერეოტიპების ან დისკრიმინაციის გამო თავი შეზღუდულად არ იგრძნოს.

მომავალში IT-ში ქალების მიზიდვის სწორმა მიდგომამ შეიძლება არა მხოლოდ გაზარდოს მათი წარმომადგენლობა ინდუსტრიაში, არამედ გაზარდოს მათი გავლენა და აქტუალობა ეროვნული და გლობალური ტექნოლოგიების განვითარების კონტექსტში.

უკრაინას სურს, ციფრული თავდასხმები ომის დანაშაულად კვალიფიცირდეს

თემის მიხედვით

უკრაინას სურს, ციფრული თავდასხმები ომის დანაშაულად კვალიფიცირდეს