რა არის DevOps და რატომ არის კომპანიებისთვის მნიშვნელოვანი მისი დანერგვა
ტექნოლოგიური სამყარო ყოველდღიურად არსებული და ახალი პროდუქტების, ინფორმაციებისა თუ ინოვაციების შერწყმით ცხოვრებას უფრო კომფორტულსა და მარტივს ხდის. ამ მიზნის მისაღწევად კი სისწრაფე, ხარისხი და სრულყოფილება უმთავრესია. DevOps ამ სამ კომპონენტს წარმატებით აერთიანებს.
DevOps შედარებით ახალი ტექნოლოგიური კონცეფციის კლასიკური მაგალითია, რომელიც კომპანიებისა თუ კონკრეტული პირების მიერ ხშირად არასწორად აღიქმება, ზოგჯერ კი მისი იდეა საერთოდ ბუნდოვანი და გაუგებარი რჩება. ამიტომ, ვეცდებით, სტატიაში DevOps-ზე შეგროვებული მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მოგაწოდოთ. ამაში DevOps Georgia-ს თანადამფუძნებელი, ერეკლე მაღრაძე გვეხმარება.
ტექნოლოგიური სამყარო ყოველდღიურად არსებული და ახალი პროდუქტების, ინფორმაციებისა თუ ინოვაციების შერწყმით ცხოვრებას უფრო კომფორტულსა და მარტივს ხდის. ამ მიზნის მისაღწევად კი სისწრაფე, ხარისხი და სრულყოფილება უმთავრესია. DevOps ამ სამ კომპონენტს წარმატებით აერთიანებს.
DevOps შედარებით ახალი ტექნოლოგიური კონცეფციის კლასიკური მაგალითია, რომელიც კომპანიებისა თუ კონკრეტული პირების მიერ ხშირად არასწორად აღიქმება, ზოგჯერ კი მისი იდეა საერთოდ ბუნდოვანი და გაუგებარი რჩება. ამიტომ, ვეცდებით, სტატიაში DevOps-ზე შეგროვებული მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მოგაწოდოთ. ამაში DevOps Georgia-ს თანადამფუძნებელი, ერეკლე მაღრაძე გვეხმარება.
ერეკლე მაღრაძე. ფოტო: Linkedin
რა არის და როგორ მუშაობს DevOps?
DevOps — development operations — არის პროგრამული უზრუნველყოფის დამუშავების მეთოდოლოგია.
ის კულტურული ფილოსოფიების, პრაქტიკისა და ხელსაწყოების ერთობლიობაა, რომელიც ორგანიზაციებს პროდუქტების იმაზე სწრაფი და ხარისხიანი განვითარების საშუალებას აძლევს, ვიდრე ამას ტრადიციული პროგრამული უზრუნველყოფა ახერხებს. ეს სიჩქარე კი კომპანიებს საშუალებას აძლევს, თავიანთ მომხმარებლებს უკეთ მოემსახურონ და ბაზარზეც ბევრად კონკურენტუნარიანები იყვნენ.
როგორც ერეკლე მაღრაძე ამბობს, DevOps სხვადასხვა ტრადიციული სპეციალობების თანაკვეთაზე წარმოიქმნა და რეალურად მომხმარებლამდე IT პროდუქტის დანერგვასა და მიწოდებაზეა პასუხისმგებელი.
«პროგრამული უზრუნველყოფის მომხმარებლამდე მიწოდების პროცესი ავტომატიზებულია. DevOps კი იმ გზის ავტომატიზაციას უზრუნველყოფს, რომელსაც პროდუქტი პროგრამისტებიდან მომხმარებლამდე გადის. ის software დეველოპერების მიერ შექმნილ პროდუქტს ამოწმებს და პროცესს საგრძნობლად აჩქარებს». — გვეუბნება ერეკლე მაღრაძე.
იდეალურ შემთხვევაში, DevOps ნიშნავს, რომ IT გუნდი პროგრამულ უზრუნველყოფას წერს, რომელიც მომხმარებლის მოთხოვნებს აკმაყოფილებს, ყოველგვარი დროის დაკარგვის გარეშე ვითარდება და პირველივე ცდაზე ოპტიმალურად მუშაობს. ეს უსასრულო პროცესია, რომელიც შემდეგ ნაბიჯებს მოიცავს: დაგეგმვა, კოდირება, აშენება, ტესტირება, გამოშვება, დანერგვა, ფუნქციონირება და მონიტორინგი.
მაგალითად:
წარმოიდგინეთ, რომ კონკრეტულ აპლიკაციას იყენებთ, რომელიც ჩვეულებრივად, გამართულად მუშაობს. რაღაც მომენტში კი კომპანიამ გადაწყვიტა, რომ პროგრამული განახლება აუცილებელია. ეს შეუმჩნევლად უნდა მოხდეს, ისე, რომ მომხმარებელმა ცვლილების შესახებ, ფაქტობრივად, ვერც გაიგოს. სწორედ ამის სათავეა DevOps. ის ორგანიზაციებს ოპერაციების უსაფრთხოდ და ხარისხიანად ჩატარების საშუალებას აძლევს, რაც, როგორც წესი, მომხმარებლის რაოდენობას ზრდის.
როგორ წარმოიქმნა DevOps და რატომ არის მნიშვნელოვანი?
ერეკლე მაღრაძე DevOps-ის მნიშვნელობასა და მისი გაჩენის აუცილებლობას საინტერესოდ აღწერს. მისი თქმით, გაჩნდა ტექნოლოგიები, რომლებიც ორიენტირებულნი არიან კონკრეტული ამოცანების უფრო ეფექტურ გადაჭრაზე, ვიდრე ეს 20-30 წლის წინ ხდებოდა, როცა პროგრამული უზრუნველყოფა რამდენიმე კონკრეტული არქიტექტურული პატენტით იქმნებოდა, რასაც მონოლითური არქიტექტურა ეწოდებოდა.
«ერთი უზარმაზარი კოდი არსებობდა და ცვლილებები ამ კოდში შედიოდა. ძალიან ხშირად, განხორციელებული ცვლილება უკვე დანერგილი ისეთი კომპონენტის არევას იწვევდა, რომელსაც წესით არავინ უნდა შეხებოდა. მონოლითური სისტემა ისე იყო ერთმანეთთან დაკავშირებული, რომ ერთგან რაიმეს ცვლილება ხშირად მეორეგან რაღაცის გაფუჭებას იწვევდა. მისი მართვა ურთულესი იყო». — ამბობს ერეკლე მაღრაძე.
ამიტომ ნელ-ნელა შემოვიდა სისტემა, რომელიც ფუნქციონალს, რომელსაც მონოლითი იძლეოდა, პატარ-პატარა კომპონენტებად ანაწილებს. თითოეული კომპონენტის მართვა და განახლება ბევრად უფრო მარტივია.
«აღმოჩნდა, რომ მიკროსერვისებად რაღაც-რაღაცების დაყოფამ ახალი პროდუქტების შექმნისა და არსებულ პროდუქტებში ცვლილებების შეტანის დრო საგრძნობლად შეამცირა. თუმცა, მსგავსი ტექნოლოგიის გამოყენება ყოველთვის გამართლებული არ არის, ზოგჯერ მონოლითიც მშვენივრად მუშაობს». — გვეუბნება ერეკლე მაღრაძე.
ყოველდღიურ ცხოვრებაში ციფრული ტექნოლოგიებს უდიდესი როლი აქვთ. მათმა აქტიურმა დანერგვამ უახლესი პროგრამული უზრუნველყოფის შექმნის მოთხოვნა გააჩინა. და ვინც პირველი მოახერხებდა მომხმარებლისთვის პროდუქტის შეთავაზებას, ბაზრის დიდ ნაწილსაც ის დაეუფლებოდა.
«დაფიქრდნენ, რა უნდა გაკეთებინათ იმისთვის, რომ პროგრამული უზრუნველყოფის შეთავაზების დრო და მეთოდები მაქსიმალურად ოპტიმიზირებული ყოფილიყო ისე, რომ ხარისხიც შენარჩუნებულიყო. ზუსტად ამ დროს წამოვიდა DevOps-ის კონცეფცია, რომლის მთავარი მიზანიც მომხმარებლისთვის პროგრამული უზრუნველყოფის სწრაფად და მოქნილად მიწოდებაა». — ამბობს ერეკლე მაღრაძე.
DevOps-ის ცოდნა და დანერგვა თანამედროვე ტექნოლოგიურ სამყაროში ეფექტური მენეჯერებისა და თანამშრომლების დაქირავებისთვისაც აუცილებელია. ჯერ კიდევ 4 წლის წინ, DevOps-ში IT სფეროს 60% სამსახურს ეძებდა. ეს მაჩვენებელი წლიდან წლამდე საგრძნობლად იზრდება. თუმცა, რადგანაც ეს ინდუსტრია ძალიან კომპლექსურია და სხვადასხვა სახის სიღრმისეულ ცოდნას მოითხოვს, დარგის ექსპერტები სასურველ კანდიდატურას უმკაცრესად ირჩევენ.
DevOps-ის უპირატესობები
იმ კომპანიებს, რომლებიც DevOps მიდგომას იყენებენ, გაცილებით სწრაფი და ხარისხიანი მუშაობის სისტემა გააჩნიათ, ვიდრე სხვა დანარჩენებს. 2020 წლის მონაცემების მიხედვით, ორი სახის ორგანიზაციას შორის, რომელიც იყენებს DevOps-ს და რომელიც არ იყენებს DevOps, დიდი განსხვავებაა. მოხსენების თანახმად, კომპანიებს, რომლებიც DevOps იყენებენ, პროგრამულ უზრუნველყოფას 46-ჯერ უფრო ხშირად ნერგავენ და ცვლილებებს 440-ჯერ უფრო სწრაფად ახორციელებენ.
ექსპერტები DevOps-ის რამდენიმე უპირატესობას გამოყოფენ:
სწრაფი, უკეთესი პროდუქტის მიწოდება;
პრობლემის უფრო სწრაფი გადაჭრა და შემცირებული სირთულე;
უფრო დიდი მასშტაბურობა და ხელმისაწვდომობა;
უფრო სტაბილური სამუშაო გარემო;
რესურსების უკეთესი გამოყენება;
უფრო დიდი ავტომატიზაცია;
სისტემის შედეგების მეტი ხილვადობა;
უფრო დიდი ინოვაცია.
კომპანიების დამოკიდებულება DevOps-თან
ხშირად ორგანიზაციებს DevOps ტექნოლოგიების დანერგვა არ გამოსდით ან სულაც არ უნდათ. ერეკლე მაღრაძის თქმით, როდესაც ათწლეულების განმავლობაში რაღაც კონკრეტული პროგრამული უზრუნველყოფა გაქვს და ის წარმატებით მუშაობს, მისი შეცვლა დიდ რისკებთან არის დაკავშირებული, რასაც ყველა ვერ და არ აკეთებს.
«რამდენიმე სახის რისკი არსებობს. მათგან ერთ-ერთი ფინანსური რისკია. რაღაც სერვისის ვერ გაშვება უდიდეს ფინანსურ ზარალს იძლევა. თუ ტრადიციული პროგრამული უზრუნველყოფა თავის საქმეს აკეთებს, რისკი გაუმართლებელია. ხანდახან უმჯობესია არსებულის განვითარებაზე ზრუნვა, ვიდრე მთლიანად ახალი პროგრამული უზრუნველყოფის დანერგვა». — ამბობს ერეკლე მაღრაძე.
ერეკლე მაღრაძე ამ კუთხით საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ არსებულ სიტუაციაზეც გვესაუბრა. მისი თქმით, იმისთვის, რომ ახალი არქიტექტურა და ტექნოლოგია დაინერგოს, თავდაპირველად აუცილებელია ორგანიზაციამ გაარკვიოს, ციფრული ტრანსფორმაცია კონკრეტულად რა ნაწილმა უნდა განიცადოს — ეს კომპანიის IT სექტორის შეცვლასა და მისი მოქნილობის გაზრდას ნიშნავს.
«საქართველოში ამ მხრივ დიდი ორგანიზაციები ნაბიჯებს აქტიურად დგამენ. პროცესი რთულად მიდის, რადგან დიდი მოცულობის სამუშაო უკვე შესრულებულია და იმ კოდის გადაწერა, გადაკეთება, შეცვლა და DevOps-ზე გადაყვანა მარტივი არ არის. ეს მთელი პროცესია, ამიტომ დრო და მოთმინება სჭირდება». — ამბობს ერეკლე მაღრაძე.
მისი თქმით, ამ მხრივ საქართველოში, ძირითადად, საბანკო სექტორი აქტიურობს.
«წამყვან ბანკებში შეიმჩნევა ტრენდი, რომ DevOps-ის მიმართულება და კომპონენტები ძლიერდება».
ერეკლე მაღრაძის თქმით, კომპანიების მიერ DevOps-ის პროგრამულ უზრუნველყოფაზე გადასვლა პროგრამული უზრუნველყოფის შექმნის სისწრაფესა და მოქნილობას საგრძნობლად გააუმჯობესებს და ადამიანური შეცდომის წილს შეამცირებს.
მას კომპანიებისთვის რჩევებიც აქვს:
«საჭირო და კარგია, თუ ამას კომპანიები ფეხს აუწყობენ. მათ, უპირველეს ყოვლისა, გუნდის სწორად შერჩევით უნდა დაიწყონ. არ არის აუცილებელი, DevOps-ზე გადასვლისას მთელი გუნდი შეცვალონ. პირიქით, კომპანიაში მომუშავე დეველოპერებს ხშირად აქვთ სურვილი, რომ DevOps-ად გადაკვალიფიცირდნენ. უმჯობესია ერთი ადამიანი მოვიდეს, რომელიც ამ პროცესს დაგეგმავს და შემდეგ, შიდა რესურსების გამოყენებით, DevOps გუნდს ჩამოაყალიბებს. ეს ყველაზე გამართლებული პრაქტიკაა. გარედან მოსულ ადამიანს იმის გასარკვევად, თუ რა ხდება კომპანიაში, დიდი დრო დასჭირდება. ორგანიზაციის შიგნიდან გადაყვანილი ადამიანი კი ამ ტრანსფორმაციის პროცესს უფრო ჭკვიანურად უყურებს». — ამბობს ერეკლე მაღრაძე.
ბლოგის ავტორი: ვოლოდიმირ შაიტანი. მასალა თავდაპირველად dev.ua-ზე გამოქვეყნდა.
ყველას მოგესალმებით, მე მქვია ვოლოდიმირ შაიტანი. ამ მასალის შექმნის მომენტში ფინტექ კომპანია Zoot-ში Technical Lead პოზიცია მეკავა და ზურგს დეველოპერობის დაახლოებით რვაწლიანი გამოცდილება მიმაგრებს.
ჩემს საზოგადოებაში გამოკითხვის შედეგად დავინახე, რომ ადამიანებს აინტერესებთ დეველოპერობის Junior და Middle საფეხურებს შორის სხვაობა.
ამიტომაც, როგორც ადამიანს, რომელმაც დიდი გზა გაიარა IT-ში Junior-დან Tech Lead-მდე, ასევე როგორც სპეციალისტს რომელიც ბევრ გასაუბრებას ატარებდა, მსურს ეს თემა უფრო გავშალო.
ყველა მაგალითი დაფუძნებული იქნება Frontend დეველოპმენტზე, თუმცა, დარწმუნებული ვარ, ნებისმიერი დეველოპერისთვის ეს ინფორმაცია სასარგებლო იქნება და საკუთარი თავისთვისაც გამოიყენებს.
BitCamp უკვე ოფიციალურად პროგრამირების სფეროში ბავშვების განვითარებაზე იზრუნებს და მათ სხვადასხვა სასწავლო კურსებით უზრუნველყოფს. BitCamp-ის თანადამფუძნებლის, ოთო ზაკალაშვილის თქმით, BitCamp Kids იწყება.
