დღეს მეტავერსი ცნობილია, როგორც იმერსიული ინტერნეტ სივრცე, სადაც წვდომა გვექნება ვირტუალურ რეალობასთან და შეგვეძლება ურთიერთქმედება ყველა სახის გარემოსთან ავატარებისა და ინოვაციური ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენებით.
საქმე ისაა, რომ მეტავერსი ახალი არ არის.
დღეს მეტავერსი ცნობილია, როგორც იმერსიული ინტერნეტ სივრცე, სადაც წვდომა გვექნება ვირტუალურ რეალობასთან და შეგვეძლება ურთიერთქმედება ყველა სახის გარემოსთან ავატარებისა და ინოვაციური ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენებით.
საქმე ისაა, რომ მეტავერსი ახალი არ არის.
ყველაფერი ჯერ კიდევ 1838 წელს დაიწყო, როდესაც მეცნიერმა სერ ჩარლზ უიტსტონმა გამოაქვეყნა კონცეფცია «ბინოკულარული ხედვა», სადაც ორი სურათი ერთიანდება ერთი 3D სურათის შესაქმნელად. თითო სურათი თითო თვალისთვისაა.
ამ კონცეფციამ განაპირობა სტერეოსკოპის განვითარება. სტერეოსკოპი ტექნოლოგიაა, სადაც სიღრმის ილუზიას ვიყენებთ გამოსახულების შესაქმნელად. იგივე კონცეფცია დღეს თანამედროვე VR ყურსასმენებში გამოიყენება.
1935 წელს, ამერიკელმა სამეცნიერო ფანტასტიკის მწერალმა სტენლი ვაინბაუმმა გამოაქვეყნა წიგნი «პიგმალიონის სათვალეები», რომელშიც მთავარი გმირი გამოგონილ სამყაროს იკვლევს სათვალეების გამოყენებით. სათვალეები უზრუნველყოფდა მხედველობას, ხმას, გემოს, სუნს და შეხებას.
Sensorama Machine, პირველი VR მანქანა, მოროტნ ჰეილიგმა 1956 წელს შექმნა. მანქანით შესაძლებელი იყო მოტოციკლეტის ტარების სიმულაცია.
გარდა ამისა, ჰეილიგმა 1960 წელს დააპატენტა პირველი თავზე დასამაგრებელი დისპლეი, რომელიც სტერეოსკოპიურ 3D სურათებს სტერეო ხმასთან აერთიანებდა.
1970-იან წლებში MIT-მა ასპენის კინო რუკა შექმნა, რომელიც მომხმარებლებს საშუალებას აძლევდა, ვირტუალურად ემოგზაურათ კოლორადოს ქალაქ ასპენში. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ვირტუალური რეალობა მომხმარებლების «სხვა ადგილას გადასაყვანად» გამოიყენეს.
ტერმინი «მეტავერსი» პირველად ნილ სტივენსონმა 1982 წლის რომანში «თოვლის კრახი» გამოიყენა. სტივენსონის მეტავერსი ვირტუალური ადგილი იყო, სადაც პერსონაჟები ტოტალიტარული რეალობისგან თავის დასაღწევად მიდიოდნენ.
1990-იანი წლების დასაწყისში Sega-მ VR არკადული მანქანები შემოიტანა.
1998 წელს Sportsvision-მა პირველი პირდაპირი NFL თამაში გააშუქა yellow yard marker-ით. ეს სწრაფად გავრცელდა სხვა სპორტულ მაუწყებლებზეც.
2010 წელს პალმერ ლაკიმ, 18 წლის მეწარმემ და გამომგონებელმა, Oculus Rift VR ყურსასმენის პროტოტიპი შექმნა 90 გრადუსიანი ხედვის ველით და კომპიუტერული დამუშავების სიმძლავრის გამოყენებით. ამ რევოლუციურმა ყურსასმენმა კვლავ გააღვიძა ინტერესი VR-ის მიმართ.
ერნესტ კლაინმა 2011 წელს გამოაქვეყნა წიგნი Ready Player One, რომელშიც აღწერილია ვირტუალური სამყარო, სადაც შევდივართ რეალობისგან თავის დასაღწევად. წიგნის მიხედვით 2018 წელს სტივენ სპლისბერგმა ფილმი გადაიღო.
2014 წელს Facebook-მა Oculus VR ორ მილიარდ დოლარად შეიძინა. იმ დროს მარკ ცუკერბერგმა განაცხადა, რომ Facebook და Oculus ერთად იმუშავებენ Oculus პლატფორმის შესაქმნელად.
2014 წელს Sony-მ და Samsung-მა გამოაცხადეს, რომ ქმნიდნენ საკუთარ VR ყურსასმენებს. Google-მა გამოუშვა პირველი Cardboard მოწყობილობა და Google Glass AR სათვალეები.
Microsoft-ის HoloLens ყურსასმენები ბაზარზე 2016 წელს გამოჩნდა და პირველად მოგვცა შერეული რეალობა (AR და VR). HoloLens-ით შეგვიძლია ჩვენს თვალწინ ჰოლოგრაფიული გამოსახულება შევქმნათ, შემდეგ რეალურ სამყაროში გადავიტანოთ.
2016 წელს ძალიან პოპულარული იყო გაძლიერებული რეალობის თამაში Pokémon GO.
შვედური ავეჯის გიგანტი IKEA შეუერთდა მეტავერსის სამყაროს და 2017 წელს ინოვაციური აპლიკაცია — Place შექმნა, რომელიც საშუალებას გაძლევთ აირჩიოთ ავეჯი და ნახოთ, როგორ გამოიყურება ის თქვენს სახლში.
2020 წელს Apple-მა iPhone-სა და iPad-ს Lidar (Light Detection and Ranging) დაამატა, რითაც სიღრმისეული სკანირების შესაძლებლობა შექმნა და გზა გაუხსნა შერეული რეალობის ყურსასმენებს.
ფეისბუქმა 2021 წელს სახელი შეიცვალა და გახდა Meta, რაც მიუთითებს მის სურვილზე მომავალში მეტავერსზე ფოკუსირდეს.
მეტავერსის განვითარება არ ჩერდება. Apple ამჟამად მუშაობს ყურსასმენებზე, რომლებიც პოტენციურად შეცვლის ჩვენს სმარტფონებს, როგორც ინტერფეისი მომავლის მეტავერსიში.
