ტექნოლოგიების განვითარების პერსპექტივა, მიზნები და გეგმები ჩვენს თანამედროვეობაში ფართოდ განსაზღვრავს ქვეყნის მომავალ ეკონომიკურ მდგომარეობას და მის მდებარეობას მსოფლიოს ტექნოლოგიურ რუკაზე. dev.ge შეეცადა, გაერკვია, რა ეტაპზეა საქართველო, როგორი მდგომარეობა გვაქვს ქვეყანაში და როგორია გეგმები და მოლოდინები.
ტექნოლოგიების განვითარების პერსპექტივა, მიზნები და გეგმები ჩვენს თანამედროვეობაში ფართოდ განსაზღვრავს ქვეყნის მომავალ ეკონომიკურ მდგომარეობას და მის მდებარეობას მსოფლიოს ტექნოლოგიურ რუკაზე. dev.ge შეეცადა, გაერკვია, რა ეტაპზეა საქართველო, როგორი მდგომარეობა გვაქვს ქვეყანაში და როგორია გეგმები და მოლოდინები.
საქართველოში რიგი ნაბიჯები იდგმება ინტერნეტ ინფრასტრუქტურის განვითარების კუთხით. მაგალითად, ფართოზოლოვანი ინფრასტრუქტურის სახელმწიფო პროგრამა 2016 წელს დამტკიცდა, 2020 წლიდან კი — ამოქმედდა. მის ფარგლებში საქართველოს მოსახლეობისთვის ხელმისაწვდომი უნდა გახდეს ისეთი პროგრამები და სერვისები, როგორებიცაა: ელექტრონული ჯანდაცვა, ელექტრონული განათლება, ელექტრონული მმართველობა, ელექტრონული კომერცია და სხვა თანამედროვე სერვისები.
საქართველოს «ფართოზოლოვანი ინფრასტრუქტურის განვითარების სტრატეგია და მისი განხორციელების გეგმა» ევროკავშირის შესაბამისი პოლიტიკის და რეგულაციების გატარების საკითხებზეა ორიენტირებული ციფრული უთანასწორობის დაძლევის მიზნით.
ინფრასტრუქტურის განვითარების პარალელურად, მნიშვნელოვანია გავიაზროთ, რამდენად ეფექტიანად შეიძლება მისი გამოყენება საქართველოს ბაზარზე ტექნოლოგიების სფეროში მეტი სპეციალისტის გამოჩენისა და დასაქმებისთვის. სად დგას ამ სურათში სტარტაპ კულტურა და როგორია პერსპექტივები.
2021 წლის 24 ნოემბერს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა საზოგადოებრივ მაუწყებელთან ინტერვიუში დააანონსა 5000 IT სპეციალისტის გადამზადების პროგრამა. მისი თქმით, საქართველოს ეკონომიკის განვითარების მთავარი მამოძრავებელი ტურიზმის გარდა, შესაძლოა ენერგეტიკა და ექსპორტზე ორიენტირებული ადგილობრივი წარმოება გახდეს.
«360 გამოკვეთილი მიმართულება გვაქვს. უნდა გავაკეთოთ ყველაფერი, რომ ჩვენს ნიჭიერ ახალგაზრდებს მაქსიმალურად ხელი შევუწყოთ. სწორედ ამიტომ, პირველად ჩემი პრემიერობის დროს, სწორედ ჩემი შექმნილი იყო ტექნოლოგიური სააგენტო. ჩვენ ვიწყებთ მასშტაბურ პროექტს, გვინდა, რომ 5000 IT სპეციალისტი გადავამზადოთ. ეს პროგრამა უნდა გავშალოთ რეგიონების მასშტაბით. […] ჩვენი ამოცანა უნდა იყოს, რომ აქ, ადგილზე შევუქმნათ პირობები [ახალგაზრდებს]. ჩვენ მაქსიმალურად შევუწყობთ ხელს სტარტაპების განვითარებას ქვეყანაში».
თუმცა, არც მას და არც მთავრობის ადმინისტრაციას არ დაუკონკრეტებია, რა დგას ამ განცხადების მიღმა — რა პროექტზე საუბრობს პრემიერმინისტრი, რა თანხის დახარჯვა დაიგეგმა, ან რატომ შეირჩა რიცხვი 5000.
ასევე, არ ვიცით, ირაკლი ღარიბაშვილის მიერ დასახელებული 5000 IT სპეციალისტი მოიაზრებს თუ არა საქართველოს ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების სააგენტოს პროგრამას 3000 სპეციალისტის გადამზადების შესახებ — პროგრამა 2020 წლიდან მოქმედებს და GITA-ს თანახმად, ამ დრომდე 1383 IT სპეციალისტი გადამზადდა, მათგან 574 — საერთაშორისო სერტიფიკატის მფლობელია.
ჩვენ აქტიურად ვცდილობთ, პასუხები მივიღოთ ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროსგან. თუმცა, ჯერჯერობით, უშედეგოდ.
dev.ge-მ გამოარკვია, რომ ქვეყანაში არ არსებობს კონკრეტული გეგმა და ხედვა, რომელიც საქართველოში ინტერნეტ-ტექნოლოგიების განვითარების ფართო სურათს განსაზღვრავს.
თუმცა, 2014 წლიდან არსებობს GITA, რომლის მისიაც არის საქართველოში ინოვაციების და ტექნოლოგიების განვითარებისთვის საჭირო ეკოსისტემის ფორმირება, ცოდნისა და ინოვაციის კომერციალიზაციის ხელშეწყობა, ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების გამოყენების სტიმულირება ეკონომიკის ყველა დარგში, ინოვაციების და მაღალტექნოლოგიური პროდუქტების ექსპორტის ზრდისთვის საჭირო გარემოს შექმნა და ქვეყნის მასშტაბით მაღალსიჩქარიანი ინტერნეტის განვითარება.
საქართველოს ტექნოლოგიურ რეალობასა და პერსპექტივებზე Startup Georgia-ს თანადამფუძნებელს, ლაშა გორგოშიძეს ვესაუბრეთ.
მისი თქმით, დღეს საქართველოში ძალიან ბევრი რესურსი და შესაძლებლობაა, ქვეყანა პოზიციონირებდეს არა როგორც მომხმარებელი, არამედ — როგორც მიმწოდებელი.
«არის შესაძლებლობა, რომ საქართველოში ტექნოლოგიური პროდუქტები განვითარდეს, რომლებსაც ექნებათ მსოფლიო მასშტაბის მოხმარება, ეყოლებათ კლიენტები მთელი მსოფლიოს მასშტაბით».
Startup Georgia-ს თანადამფუძნებელი საქართველოში მიმდინარე პროგრამებიდან გამოარჩევს ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების სააგენტოს და კერძო სექტორის ერთობლივ მუშაობას სტარტაპების განვითარების კუთხით. ეს პროექტი მოიაზრებს ინოვაციური ციფრული პროდუქტების რომელთა მოხმარებაც მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილშია შესაძლებელი.
«ძალიან დიდი პროგრესია 2016 წლიდან დღემდე ამ მიმართულებით. Startup Georgia-ს კონტრიბუციით 2022 წელს გამოქვეყნდა StartupBlink-ის რეიტინგი, სადაც ინოვაციის კომპონენტში თბილისმა 12 ადგილით წინ წაიწია და 27-ე ადგილზე გადაიწია აღმოსავლეთ ევროპაში, რაც, თავისთავად იმის მაჩვენებელია, რომ საქართველოში სექტორი საკმაოდ დინამიკურად ვითარდება». — ამბობს ლაშა გორგოშიძე და ამასთან, საქართველოში კადრების დეფიციტზეც ამახვილებს ყურადღებას.
«სტარტაპის დამფუძნებლები ყოველთვის ერთმანეთს ვეკითხებით, ამა თუ იმ ციფრული პროფესიის სპეციალისტს ხომ არ იცნობს ვინმე, იმიტომ რომ მუდმივად გვაქვს შესაბამისი პროფესიონალების დეფიციტი. კვლევის გარეშეც შემიძლია გითხრათ, რომ იმ 65 ორგანიზაციაში, სტარტაპში, რომელსაც ჩვენი ასოციაცია აერთიანებს, ნამდვილად არის კადრების დეფიციტი და აუცილებელი და საჭიროა, არსებობდეს შესაძლებლობა, რომ ჩვენ არ ვეძებდეთ პროფესიონალებს უკრაინაში, ისრაელსა და ესტონეთში, რადგან ეს ისევ ქვეყნიდან თანხების გადინებას უწყობს ხელს.
გაცილებით უკეთესი იქნება, რომ ის ინვესტიციები, რომლებსაც უცხოელი ინვესტორებისგან მოვიზიდავთ, იმ ადამიანურ რესურსში დაიხარჯოს, რომელიც ჩვენს ქვეყანაშია და ეს ჩვენი ეკონომიკისთვის, რა თქმა უნდა, ბევრად უფრო მეტი სიკეთის მომტანი იქნება». — ამბობს ლაშა გორგოშიძე.
2022 წლის 12 დეკემბერს ირაკლი ღარიბაშვილმა ისიც თქვა, რომ ქუთაისში, პარლამენტის ყოფილი შენობა ტექნოლოგიური ჰაბი გახდება. თუმცა, დეტალები არც ამის შესახებ ვიცით.
ლაშა გორგოშიძე მიუთითებს, რომ სახელმწიფოს მხრიდან ტექნოლოგიური განვითარების კუთხით თანმიმდევრულობის პრობლემა დგას.
მისივე თქმით, Startup Georgia საკანონმდებლო და აღმასრულებელ ხელისუფლებასთან მუშაობს, რათა «სახელმწიფოს ჰქონდეს ერთიანი მიდგომა და სტრატეგია ინფორმაციული ტექნოლოგიების და სტარტაპების განვითარების კუთხით».
გორგოშიძე იმედოვნებს, რომ 2023 წლის შემოდგომაზე კონკრეტული შედეგები გამოჩნდება.
«ვიმედოვნებთ, რომ შემოდგომაზე ჩვენს ქვეყანას უკვე ექნება ძალიან კონკრეტული შეთავაზება ინვესტორებისთვის, რომლებიც ტექნოლოგიურ პროექტებში დებენ ინვესტიციებს, ასევე ახალგაზრდებისთვის, რომლებიც ცდილობენ, თავიანთი უნარები გაიღრმაონ ამ მიმართულებით და დასაქმდნენ სხვადასხვა საერთაშორისო კომპანიაში. და რაც მთავარია, სტარტაპებისთვის, რომლებიც იქნებიან არამარტო ქართული სტარტაპები, არამედ — საქართველოს შეთავაზება, ამ სტრატეგიაში ასახული, უნდა იყოს გათვლილი იმაზე, რომ ჩვენ სხვა ქვეყნის მოქალაქეებისთვისაც კომფორტული გარემო შევქმნათ, აქ რომ ჩამოვიდნენ და თავიანთი საქმიანობა საქართველოდან წარმართონ». — ამბობს ლაშა გორგოშიძე.
იმისთვის, რომ ეს წარმატებით განხორციელდეს, Startup Georgia-ს ხელმძღვანელი სამ ძირითად ასპექტს გამოყოფს:
ლაშა გორგოშიძე ამბობს, რომ Startup Georgia-ს ხედვაა მონაცემთა ერთიანი ბაზა, რომელშიც კონკრეტული მაჩვენებლების საფუძველზე გაიზომებოდა ტექნოლოგიური სექტორის წარმატება.
მისი თქმით, დღეს არ არსებობს ეკონომიკური მაჩვენებლები, რომლითაც ეკონომიკის სამინისტრო, საინვესტიციო ფონდები, ან ნებისმიერი სხვა იხელმძღვანელებდა ქართული ინოვაციური ტექნოლოგიური ეკოსისტემის განვითარების შესაფასებლად.
«საჭიროა პარამეტრების შემუშავება, რომელიც მოგვცემს საშუალებას, გავზომოთ საქართველოს წარმატება და შემდეგ ეს წარმატება გავაცნოთ უცხოელ პარტნიორებს». — ამბობს ლაშა გორგოშიძე.
