2021 წლის Stack Overflow-ის ანგარიშის თანახმად, IT-ში გენდერულ ბალანსამდე ჯერ კიდევ შორია — კაცი-პროფესიონალი ინდუსტრიაში 90%-ზე მეტი, ქალი კი მხოლოდ 5%-ია. ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ კაცები კოდირების უფრო მაღალ უნარებს ფლობენ? — დროა, დავემშვიდობოთ სტერეოტიპებს — ვყვებით, რეალურად ვინ იდგა თანამედროვე IT-ინდუსტრიის სათავეებთან.
2021 წლის Stack Overflow-ის ანგარიშის თანახმად, IT-ში გენდერულ ბალანსამდე ჯერ კიდევ შორია — კაცი-პროფესიონალი ინდუსტრიაში 90%-ზე მეტი, ქალი კი მხოლოდ 5%-ია. ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ კაცები კოდირების უფრო მაღალ უნარებს ფლობენ? — დროა, დავემშვიდობოთ სტერეოტიპებს — ვყვებით, რეალურად ვინ იდგა თანამედროვე IT-ინდუსტრიის სათავეებთან.
წიგნში «IT-ში ქალების საიდუმლო ისტორია» მის ავტორს, კლაივ ტომპსონს ასეთი სტატისტიკა მოჰყავს: ბიჭებს მშობლები კომპიუტერებს ორჯერ უფრო ხშირად ჩუქნიდნენ, ვიდრე გოგოებს, და თუ კომპიუტერს ოჯახი ყიდულობდა — მას ბიჭის ოთახში დგამდნენ.
ასე რომ, უკვე ცხოვრების გზის დასაწყისშივე ჩნდება არასწორი რწმენები და გენდერული როლები, რაც შემდგომში ძალიან უშლის ხელს არა მხოლოდ პროფესიულ რეალიზებას.
სინამდვილეში, ისტორიაში პირველი პროგრამისტი ქალი იყო. მას ადა ლავლეისი ერქვა და 1815 წელს დაიბადა. ადამ ბინარული კოდი გამოიგონა და პირველი პროგრამული ალგორითმი დაწერა ჯერ კიდევ არარსებული კომპიუტერებისთვის. სწორედ მან შემოიღო პროგრამირების ძირითადი ცნებები.
პირველი ციფრული კომპიუტერები — ENIAC — გაჩნდა მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში და პირველად მასზე ქალები მუშაობდნენ: ჯინ ბარტიკი, ბეტი ჰოლბერტონი, კეი ანტონელი, მარლინ მელცერი, ფრენსის სპენსი და რუთ ტეიტელბაუმი. კომპიუტერი 30 ტონაზე მეტს იწონიდა და 17468 ვაკუუმურ მილს მოიცავდა.
ENIAC-ზე მომუშავე ქალებმა შეძლეს შეემუშავებინათ ქვეპროგრამები, დანართები და სხვა ტექნიკები პროგრამირებისთვის. ამიტომაც გარკვეულწილად, შეგვიძლია მივიჩნიოთ, რომ ENIAC-ის გუნდმა გამოიგონა ისეთი დისციპლინა, როგორიცაა პროგრამირება.
1944 წელს აშშ-ში შეიმუშავეს და ააგეს ASCC (ერთ-ერთი პირველი კომპიუტერი პროგრამირების უნარით) სახელით Mark I. ერთ-ერთი პირველი, ვინც Mark I-ის პროგრამებს წერდა გრეის ჰოპერი იყო.
მან შეიმუშავა კომპიუტერული პროგრამირების ენის პირველი კომპილატორი, განავითარა მანქანისგან დამოუკიდებელი პროგრამირების ენების კონცეფცია, რამაც გამოიწვია COBOL-ის შექმნა — ერთ-ერთი პირველი მაღალი დონის პროგრამირების ენა.
ასევე მიიჩნევა, რომ გრეისი იყო ცნობილი ტერმინ «ბაგის» ავტორი. 1947 წელს Mark II-ის მუშაობაში შეფერხება მოხდა. გრეისმა კოლეგებთან ერთად პრობლემის მიზეზის ძებნა დაიწყო და აღმოაჩინა ჩრჩილი, რომელიც რელეში გაიჭედა და სიგნალს ბლოკავდა. ამ შემთხვევის შემდეგ ჰოპერმა პრობლემების აღმოფხვრის პროცესს სისტემის «დებაგინგი» უწოდა.
1950-იანებში გამოჩნდა FORTRAN — პროგრამირების მაღალი დონის პირელი წარმატებული ენა. ის IBM გუნდმა შეიმუშავა, რომელშიც ლოის მიტჩელ ჰაიბტი შედიოდა.
ასევე მან გამოიგონა არითმეტიკული გამოსახულებების პირველი სინთეტიკური ანალიზატორი.
1947 და 1953 წლებს შორის ცოლ-ქმარმა, კეტლინ და ენდრიუ ბუტებმა დააპროექტეს და ააშენეს სამი კომპიუტერი: ARC, SEC და APE. ედნრიუ ბუტი ძირითადად დაკავებული იყო კომპიუტერების დაპროექტებით, კეტლინი კი — პროგრამირებით.
კეტლინმა შეიმუშავა ასემბლერის პირველი ენა — «ავტოკოდი» ადრეული კომპიუტერული სისტემებისთვის.
გარდა ამისა, კეტლინ ბუტი პროგრამირებაზე პირველი წიგნების ავტორია. მან დაწერა წიგნი პროგრამირების «დაგეგმვისა და კოდირების» სტილის შესახებ, სახელწოდებით «ავტომატური ციფრული კალკულატორები».
ვინ შეიმუშავა სოფტი Apollo 11-ის კოსმოსური ხომალდის მთვარეზე დასაფრენად? დიახ, ასევე ქალმა. მარგარეტ ჰამილტონი ხელმძღვანელობდა NASA-ს კოსმოსურ პროგრამა Apollo-ს საბორტო პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავების განყოფილებას.
სოფტი რამდენიმე ნაწილისგან შედგებოდა: Apollo-ს ბრძანების მოდულისთვის, მთვარეზე დაშვების Skylab-ის მოდულისთვის და შეცდომების გამოსწორებისთვის.
მარგარეტ ჰამილტონმა გამოაქვეყნა 130-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომი და ანგარიში 60-მდე პროექტსა და 6 მსხვილ პროგრამაზე. ჰამილტონი ერთ-ერთი იმათგანია, ვისაც ტერმინ «პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავების» ავტორად მიიჩნევენ.
ეს IT-ში ქალების დიდი ისტორიის მცირე ნაწილია. კვლევები აჩვენებს, რომ ყოველწლიურად ინდუსტრიაში სულ უფრო მეტი ქალი ჩნდება და მათი წარმომადგენლობა სფეროში სულ უფრო ნათელი ხდება. მაგრამ სტერეოტიპი ტექნოლოგიის «მამაკაცური» სამყაროს შესახებ ჯერ კიდევ არ არის განადგურებული.
— ბლოგი თავდაპირველად გამოქვეყნდა dev.by-ზე.
